معنی زندگی

خدای توانمندی که عالمانه و حکیمانه ، چنین زیبا و کامل خلق می کند، به فکر نیاز های مخلوق نیز هست و آنها را برایش مهیا می کند؛ برای او چشم قرار داد تا ببیند. گوش، تا بشنود. پا، تا راه برود. دست، تا کار های خود را انجام دهد. زبان، تا سخن بگوید. دندان، تا غذا بخورد و………. و همچنین برای او جفت و همسری در نظر گرفت، خوراک، پوشاک و به طور کلی توانمندی تسخیر طبیعت را برای او مقرر ساخت. او که به فکر نیاز های جسمی و مادی آدمی است آیا می توان در نظر گرفت که تنها و فقط به جنبه زیستی توجه داشته و نیاز های مربوط به مرتبه عالی تر که همان هوش، توجه، تفکر، شناخت خوب و بد، احساس، عاطفه، و جنبه های روانی و روحی اوست را وانهاده باشد و برای این مسائل مهم پاسخی در نظر نگرفته باشد؟

چه کسی پاسخ ظلم یک فرد به دیگری، غارت اموال او، کشتن فرزندان او، ستم، تجاوز و جریحه دار کردن احساسات یکی از برترین مخلوقاتش را می دهد؟

آیا برای خدایی که این چنین هوشمندانه موجوداتش را به احسن وجه خلق کرده اهمیتی نداشته و بی تفاوت آنها را رها کرده است؟ هدفش از خلقت چه بوده؟ اصلا برای چه خلق کرده است؟ اگر می خواهد به آنها توجه نکند و پی کار دیگری برود!؟

درست است که خالق، احساس و تشخیص خوبی و بدی را در وجود خودمان قرار داده است اما لازم است که به صورت عقلانی و بیرونی هم انسان ها را از پیامد اعمالشان با خبر سازد تا بهانه ای برای آنها نباشد. هم برای اعمال بد و هم اعمال خوب

آیا قبل از آنکه کسی دست به کارهای نادرست و رنجاننده ای بزند نباید او را راهنمایی کرد و یا به او هشدار داد ؟

زیرا به دور از انصاف است کسی را به خاطر چیزی که از آن اطلاع و خبری نداشته و منبعی هم برای آن نبوده، تنبیه کرد.

و همچنین چه دلیلی دارد که یک نفر به فرد دیگری خوبی کند و یا حتی از مال خود به کسی که در گرفتاری است ببخشد و تا جاییکه جانش را برای دیگران به خطر اندازد؟. آیا نیاز به یک پاداش و مشوق ندارد تا حق و راستی و این صحنه های بسیار زیبا در دنیا خلق شود؟

شاید برخی بگویند هر کسی نتیجه ی عملش را در همین دنیا می بیند. اگر کسی به تو بدی کرده آن بدی به خودش بازمی گردد و همینطور راجع به خوبی نیز چنین است؛ که از آن به عنوان کارما نیز یاد می شود.

در پاسخ به این سخن باید گفت عدالت و حق ستانی آن نیست که اگر من ضربه ای دیدم به تو نیز ضربه ای نیز برسد، آن جای خود و خدا داند، اما حق عدالت آن است که اگر ضرری به من رسیده باید جبران شود و یا مالی که از من گرفته شده به من بازگردانده شود؛ ضربه دیدن دیگری، آنچه که از دست داده ام را برنمی گرداند.

همینطور بسیاری از رهبران خونریز تاریخ جهان که بعضاً ده ها، صد ها و یا هزارن نفر را از تیغ گذرانده اند مانند کسی هستند که تنها یک نفر را کشته و هر دو با یک اعدام تبرئه بشوند؟

حال که ضرورت عدالت و حق ستانی روشن شد سوال اینجاست که راهنمایی های خداوند را که از جنس خوراک برای روان و روح هستند و لازمه ی زندگی انسانی می باشند را باید از کجا دریافت کرد؟

با مشاهده و کاوش بخش های مختلف، از دل زمین و کوه، تا اعماق دریا و بر فراز آسمان نتوانسته ایم چیزی را از جنس یک پیام، نوشته و یا لوح پیدا کنیم که قوانین، سازوکارها و جواب نیازهای روح انسانی را بیان کند.

ولی تنها شواهدی که در دست داریم و می توانیم آنها را حائز توجه بدانیم ، آن است که انسان هایی در طول تاریخ بوده اند که از مکالمه خداوند با ایشان از طریق یک شیئ، مکان و یا صدایی که از جنس فیزیک نیست خبر داده اند که با آنها سخن گفته شده است. 1

با دقت درکتب و بیانات افرادی که درباره ی پیام آوری از طرف خداوند سخن گفته اند متوجه می شویم که سخنان آنها متین بوده، محکم و حکیمانه است. توصیه هایی که واقعاً گره گشا در روابط انسانی و اخلاقی بوده و از نزاع در میان افراد جلوگیری می کند و آنها را به رعایت حقوق یکدیگر، دوستی، مهربانی و از خود گذشتی دعوت می کند. در رابطه با پدیده های طبیعت صحبت می کند و اخباری از آن بیان می دارد ( صحبت از مرز دریایی با آب شور و شیرین. وجود شکافی در سطح ماه) علاوه بر آن به عقل، خرد و تفکر توجه ویژه ای کرده و به خوب بودن در رفتار، نیات و گفتار تاکید شده است و می توان گفت راجع به هر چیزی در آن سخن گفته شده است و روشنگری هایی نسبت ابهامات و راهنمایی های لازم برای امور زندگی ارائه کرده است. بنابراین با دقت  بیشتر از چنین گفتاری با چنین ظاهر و محتوایی و ارتباط سالم پیام آوران با مردم زمان خود، می توان نتیجه گرفت که آنها از نظر سلامت عقلانی مورد تایید بوده اند و رهنمود هایشان جز خیر و رحمت برای مردم نبوده است.

در ضمن عموم مردم آن زمان بت پرست بوده اند و برای بت ها قدرت های خاصی قائل می شدند؛ حال شما بگویید که چه کسی از نظر عقلی دارای مشکل بوده است؟

يَا أَيُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَنْ يَخْلُقُوا ذُبَابًا وَلَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ وَإِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَيْئًا لَا يَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَالْمَطْلُوبُ

اى مردم مثلى زده شد پس بدان گوش فرا دهيد كسانى را كه جز خدا مى‏ خوانيد هرگز [حتى] مگسى نمى ‏آفرينند هر چند براى [آفريدن] آن اجتماع كنند و اگر آن مگس چيزى از آنان بربايد نمى‏ توانند آن را بازپس گيرند طالب و مطلوب هر دو ناتوانند.

همینطور خواست پیامبران، تنها پرستش و توجه به خالق انسان ها بوده است. نه به سمت خود می خواندند که ایشان را متمایز از سایرین بدانند و آنها را ستایش کنند و نه امتیاز ویژه ای برای خود قائل بودند و بالعکس خود را مانند دیگر انسانها می دانستند (إِنَّما أَنَا بَشَر مِثْلُکُمْ یوحی إلَی أَنَّما إلهُکُمْ إِله واحِد فَمَن کانَ یرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَ لا یشْرِکْ بِعِبادةِ رَبِّهِ أَحَدا)4 و بیان می دارند که آنها نیز از قوانین خداوند جدا نیستند (قُلْ إِنِّي أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ)5 و اگر سخن دروغی را به خدا نسبت دهند آنگاه با عذاب او موجه خواهند بود. (أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا فَإِنْ يَشَإِ اللَّهُ يَخْتِمْ عَلَى قَلْبِكَ وَيَمْحُ اللَّهُ الْبَاطِلَ وَيُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ) 6

بنابراین چنین انسان های شریفی با ما سخن گفته اند؛ آنهم نه ادعایی ساده که از هر مدعی دروغینی بر می آید، بلکه با آورده ای شگفت انگیز از جنس کلام که عالی ترین فرایند ذهنی در میان تمام موجودات است و مردم آن زمان ( و همین دوره )، همه از شگفتی این سخنان متحیر شده بودند تا جایی که آن را سحر می خواندند؛ همچنین با بررسی این کتاب می توان به اسرار بیشتری پی برد.

اما آنها هیچ گاه نخواستند با سوء استفاده از چنین موضوعی بر کسی ستم کنند و یا غرایض خود را ارضاء نمایند. که اگر چنین بود راه های ساده تر بسیاری وجود داشت که می توانستند به اهداف خود برسند مانند اسکندر مقدونی و همه کسانی که با جمع کردن مال و گروهی به خودکامی روی زمین پرداختند . در حالیکه به عنوان مثال محمد اموال ثروتمند ترین زن عرب را در اختیار داشت و می توانست شرایط عالی را از هر نظر برای خود فراهم کند، برایش فرقی نکند به کسی ستم می کند یا نه، به مال و ناموس کسی تجاوز کند یا نه و بهترین و بیشترین امکانات را برای خود فراهم کند.

اما او به جایش چه سختی هایی که در متقاعد کردن و طرد شدن از طرف مردم و حتی آشنایان خود کشید و چه شرایط سختی را در شعب ابی طالب تحمل کرد و چه جنگ هایی که وجود ارزشمند خود را در آنها به خطر انداخت و چه سختی ها و مشقت هایی که در این راه و شب بیداری ها و عبادت های بسیار برای خدا تحمل کرد.

یک انسان عاقل برای چه باید با یک ادعای کاذب که چنین مشقت هایی را بر او و عزیزانش وارد می سازد زندگی را بر خود زهر کند؟

آیا جز آن است که واقعاً خبری بوده و این انسانهای صاف و یکرنگ ما را به آن فراخوانده اند؟

آن هم نه یک نفر بلکه افراد زیادی که حداقل چند تن از آن ها را از فاصله نزدیک تری می شناسیم و پیروان ایشان را سرتاسر دنیا فرا گرفته اند: موسی، عیسی و محمد؛ که چیزی را با نیت سوء استفاده برای خود نخواستند و فقط به فکر انتقال این پیام های ارزشمند به آدمی بوده اند، و در کنار آن نیز مانند انسان های دیگر تمایلات خود را داشتند و به درستی زندگی می کردند و اگر خداوند پس از اجرای ماموریتشان امتیاز ویژه ای را نیز به آنان اعطا کرده، محل اعتراضی نباید باشد.

اصلاً بیایید در نظر بگیریم که خداوند با شما صحبت می کرد و از شما می خواست تا پیامش را به انسان ها برسانید. آن زمان با خلوص نیت تمام تلاش خود را می کردید که این خبر را به مردم بگویید، داد میزدید، قسم می خوردید، به هر طریقی سعی می کردید با اعمال و رفتار خود تاثیر بگذارید و هر چه دارید و ندارید را می گذاشتید و در نهایت با هزاران بهتان و دشمنی و تکذیب، تهمت و افترا به نیت جلب توجه و سوء استفاده گری، برتری جویی بر دیگران، متفکری، نویسندگی، شاعری، دیوانگی و …. رو به رو می شدید و مورد تمسخر و دشمنی خاص و عام قرار می گرفتید.

وَإِنِّي كُلَّمَا دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا أَصَابِعَهُمْ فِي آذَانِهِمْ وَاسْتَغْشَوْا ثِيَابَهُمْ وَأَصَرُّوا وَاسْتَكْبَرُوا اسْتِكْبَارًا

حضرت نوح (ع) : و من هرگاه آنان را دعوت کردم تا آنان را بیامرزی، انگشتان خود را در گوش هایشان کردند و جامه هایشان را به سر کشیدند و بر انکار خود پافشاری ورزیدند و به شدت تکبّر کردند.

آن موقع چه حالی پیدا می کردید؟

مگر انسان دیوانه است ادعایی دروغ بکند؟ انسان عاقل و زیرکی مانند ایشان که اگر چیزی نگویند و کارشان را بکنند هزاران بار بهتر و کم دردسر تر و بسیار مسالمت آمیز تر می توانستند به آنچه دلخواه عموم است برسند؛ در حالیکه تاریخ نشان داده است نسل و فرزندانشان در این راه چه میزان آزرده شده، رنج دیده و شهید شده اند.

آری هیچ انگیزه ای جز فرمان الهی نمی تواند باعث پایداری فرد شود تا جاییکه پیامبرانی چون حضرت یونس نیز تا اندازه ای بیشتر تاب نیاورده، و از این ماموریت الهی شانه خالی کرده و مورد تنبیه الهی قرار گرفته اند.

وَذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ

و زمانی تیر خلاص به همه ی شک و تردید ها زده می شود که پیامبر می فرماید دلیلی ندارد تا من با کسی بحث کرده و او را برای پیوستن به سخنان خود متقاعد کنم و فقط پیامی که به من داده شده را اعلام می کنم و اصراری برای باورمندی (ایمان آوردن) شما ندارم.

فَذَكِّرْ إِنَّمَا أَنْتَ مُذَكِّرٌ  . لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُصَيْطِرٍ . ( 21 و  22 غاشیه )

اما چرا خداوند پیام خود را از طریق موجود خارق العاده و یافرا زمینی ارسال نکرد تا همگی آن را بدون چون و چرا بپذیریم؟

وَلَوْ جَعَلْنَاهُ مَلَكًا لَجَعَلْنَاهُ رَجُلًا وَلَلَبَسْنَا عَلَيْهِمْ مَا يَلْبِسُونَ

اتفاقاً این موردی است که در کتاب آسمانی نیز بیان شده و خواست خداوند را به همین شکل که اتفاق افتاده است بیان می دارد.

درست است که اگر خداوند موجودی قدرتمند را به کره زمین می فرستاد و پیام خود را انتقال می داد و آدمیان را ملزم به انجام آنها می نمود دیگر حرفی نمی ماند و همه تسلیم و مسلمان می شدند.

(إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِمْ مِنَ السَّمَاءِ آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ)

اما خداوند نمی خواست امر به این مهمی برای مخلوقی که از لحاظ عقل و شعور بر سایر مخلوقاتش برتری دارد به این سادگی و چنین شکلی باشد و ایشان اراده کرده اند این قوه مهم را در وجود آدمی محک زده و همین چالش سرنوشت ساز، سعادت و شقاوت او را رقم بزند.

وَلَوْ جَعَلْنَاهُ مَلَكًا لَجَعَلْنَاهُ رَجُلًا وَلَلَبَسْنَا عَلَيْهِمْ مَا يَلْبِسُونَ ( انعام 9 )

و اگر او را فرشته‏ اى قرار مى‏ داديم حتما وى را [به صورت] مردى در مى ‏آورديم و امر را همچنان بر آنان مشتبه مى‏ ساختيم.

و تا جهانیان ببینند چه کسانی از آن سرفراز بیرون آمده و چه کسانی حتی لحظه ای از این کارکردهای عالی ذهن و شعور انسانی استفاده نکرده اند و از روی جهالت، با غرور و اعتماد به نفس کاذب در مقابل این سخنان تامل برانگیز ایستاده، جبهه گرفته و یا بی تفاوت از کنار آن می گذرند؛ و در واقع این چنین مرتبه و مقام انسانی و یا حیوانی خود را ثابت کرده و مشخص سازند که لیاقتشان در چه حدی است.

وَإِن يَكَادُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَيُزلِقُونَكَ بِأَبصَرِهِم لَمَّا سَمِعُواْ ٱلذِّكرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُۥ لَمَجنُون

آنها زمانیکه سخنان تو را می شنوند از شدت خشم می خواهند حتی با چشمانشان تو را نابود کنند و می گویند او یک دیوانه است. در حالیکه این تنها، تذکری برای تمام مردم دنیا است. ( قلم 51 )

و برای خدا ایمان آوردن یا کافر شدن همه ی انسان ها تفاوتی ندارد و نیازی به آن ندارد چرا که ایشان مورد حمد آسمان و زمین است.

إِنْ‌ تَکْفُرُوا أَنْتُمْ‌ وَ مَنْ‌ فِي‌ الْأَرْضِ‌ جمِيعاً فَإِنَ‌ اللَّهَ‌ لَغَنِيٌ‌حَمِيدٌ

اما آنچه برای خدا ارزشمند است همان تعداد معدودی از انسان هاست که به چنین شکلی ایمان می آورند و او و فرستاده اش را باور می کنند.

و هر کس آن را متوجه شود و انجام دهد تنها به نفع خودش است و هر کس به آن اهمیت ندهد ( هر چند که اغلب مردم اینگونه باشند ) در نهایت به ضرر خودشان است.

إِنَّا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ لِلنَّاسِ بِالْحَقِّ فَمَنِ اهْتَدَى فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا وَمَا أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِوَكِيلٍ

اما به هر طریق مردم از پیامبران می خواستند تا برای آنها معجزه بیاورند (مَا أَنْتَ إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُنَا فَأْتِ بِآيَةٍ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ) و معجزه هر عصری نیز متفاوت بوده است برای مثال حضرت موسی، عیسی، یحیی و…. به خواست خدا معجزات و کارهایی خارق عادت انجام می داده اند. که عسای توانمند حضرت موسی، زنده کردن مرده توسط حضرت عیسی و بیرون آورن شتر از دل کوه توسط حضرت یحیی و….. از نمونه معجزات الهی بوده اند که خبر آنها به گوش ما رسیده است.

هر چند اگر عقل کار نکند و معجزه ای هم نشان داده شود آن را باور نمی کنند و به او لقب ساحری یا …. را نسبت می دهند. (فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِآيَاتِنَا إِذَا هُمْ مِنْهَا يَضْحَكُونَ) (فَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ)

اما خداوند برای آخرین پیامبر خود اراده کرده است که فقط با عقل و منطق و شعور خود ایمان بیاورند به این ترتیب اثری از خود به جا بگذارد که برای مردم بعد از او نیز نمایان باشد. بنابراین تنها معجزه ایشان را قرآن، معجزه ای مانا در تمام قرون قرار دادند؛ تا آن را با نگاه عقل ببینند و نه فقط نگاه سر.

داستان شق القمر با توجه به این آیه بعید به نظر می رسد.

وَ ما مَنَعَنا اَنْ نُّرْسِلَ بِالاْياتِ اِلاّ اَنْ كَذَّبَ بِهَا الاَوَّلُونَ

هيچ چيز مانع ما نبود كه اين معجزات [در خواستى بهانه جويان] را بفرستيم جز اين كه پيشينيان (كه همين درخواستها را داشتند)، آن را تكذيب كردند.

وَ قَالُوا لَوْ لاَ نُزِّلَ عَلَیْهِ آیَهٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ قَادِرٌ عَلَى أَنْ یُنَزِّلَ آیَهً وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لاَ یَعْلَمُونَ

و گفتند: چرا از سوی پروردگارش معجزه ای بر او نازل نمی گردد، بگو: خداوند قادر است که معجزه ای بفرستد ولی اکثر آنان نمی دانند.

إِنَّمَا يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ يَسْمَعُونَ ( انعام 36 )

تنها كسانى [دعوت تو را] اجابت مى كنند كه به سخنان گوش و راجع به آن فکر می کنند.